"Je moet het loslaten!" Die uitspraak heb je vast wel eens gehoord. Misschien wel vaker dan eens. Maar ze vertellen je er dan niet bij wat je moet doen om het los te laten. Dus je probeert het naar beste kunnen, maar concludeert dat het niet of maar moeizaam lukt. In dit blog leggen we uit waarom loslaten lastig is en dat het makkelijker is als je gaat proberen het anders vast te houden.
Waarom loslaten zo lastig is
Wanneer je iets probeert los te laten dan is de verwachte uitkomst dat het daarna 'weg' is en dat we dán tot rust kunnen komen. Bij sommige zaken in het leven lukt dit ook prima. Echter, het kan soms ook veel langer aan ons vastplakken dan we zouden willen. Wanneer je na wat pogingen opmerkt dat het niet 'weg' is, voelt dat als een teleurstelling. Het kan ook leiden tot méér stress omdat je pogingen niet gelukt zijn. Er kunnen nieuwe negatieve emoties bijkomen, zoals frustratie, of de al aanwezige negatieve emoties versterken. Er kan een gevoel van falen ontstaan alsook twijfel over je eigen capaciteiten.
Jezelf forceren en te vroeg willen loslaten
Wanneer je jezelf voorneemt om los te laten, dan is dit een voornemen dat geboren wordt vanuit je verstand, vanuit 'cognitie'. Wanneer je vanuit cognitie dit aanstuurt, kan het zijn dat je te vroeg probeert los te laten. Vergelijk het met een cake die je gaat bakken. Als de cake nog niet klaar is en je haalt hem veel te vroeg uit de oven (omdat jij wil dat hij op dat moment klaar is) dan plakt de cake nog te veel aan het cakeblik. Het was nog niet de tijd voor de cake om los te komen van het cakeblik. De cake moet weer terug de oven in, het proces was nog niet af. Pas als het proces af is, komt de cake veel gemakkelijker, en soms zelfs zonder al te veel moeite, los van het cakeblik.
Zo zit het met psychische klachten soms ook. "Soms gaan ze pas weg als de tijd erop zit". Bij het bakken van een cake weten we meestal hoe lang het duurt voordat deze klaar is. Bij psychische klachten weten we dit helaas niet. Het kan per psychische klacht verschillen. Het kan van persoon tot persoon verschillen. Het kan, zelfs binnen één persoon, van tijd tot tijd verschillen.
Soms lukt loslaten ook niet omdat hetgeen wat je wil loslaten nog aanwezig is in je fysieke leven. De zogenaamde trigger. Op die situatie is dit blog iets minder van toepassing.
Een belangrijke stap overslaan
In een voorbeeld van rouw wordt duidelijker waarom we een belangrijke eerdere stap niet moeten overslaan. Wanneer een dierbare overlijdt dan vraagt eigenlijk nooit iemand aan mij of ik ze wil leren deze rouw snel los te laten, vlak na het overlijden. Bij rouw gaan mensen, vaker dan bij andere psychische klachten, meteen aan de slag met voelen; doorvoelen. Zeker in het begin van een rouwproces is er niet vaak weerstand of verzet. Bij rouw weten we vaak wel dat het tijd nodig heeft en geven we onszelf van nature makkelijker die tijd. Veel mensen houden er zelfs rekening mee dat ze het eerste gehele jaar na het overlijden van hun dierbare, verdrietig kunnen (en mogen) zijn. Bij rouw zijn we vaak dus iets milder naar onszelf en staan we het meer toe om onszelf even wat minder goed te voelen.
Loslaten kan dus soms ook niet lukken omdat men vanaf het allereerste begin al in de weerstand zit tegen het negatieve gevoel. Wanneer je jezelf te weinig tijd gunt met doorvoelen (aandacht en ruimte geven aan het negatieve gevoel) en meteen doorgaat naar de stap van loslaten dan wordt loslaten ook lastiger. Gevoelens hebben een functie; ze willen gezien worden door je bewuste brein. Is het voldoende gezien (wat je hiervoor moet doen komt nog in een blog), dan zit het proces erop en kan het 'gearchiveerd' worden. De cake is klaar.
Bij rouw is, zeker in het begin, vooral een duidelijke wens aanwezig om vooral vast te houden, om te blijven denken aan deze dierbare persoon. We willen de persoon 'levend' houden in ons hoofd. Het representeren van deze persoon in onze gedachtes is een manier waarop we nog zo dicht mogelijk bij die persoon kunnen komen, want de persoon is er fysiek niet meer. Het dichtbij ons houden, in gedachten, van deze persoon en het doorleven van de herinneringen zorgt tevens ervoor dat we gaan beginnen met het verwerken. We bereiden de cake. We verwerken de informatie dat deze persoon er niet meer is en wat we daar allemaal bij voelen en denken op bewust en onbewust niveau. Dit is een proces en hoe lang dit proces duurt verschilt per persoon.
Loslaten eng vinden
Als we denken aan loslaten komt er misschien ook een beetje de gedachte op dat je er dan geen grip meer op hebt. Maar met het krampachtig vasthouden is er eigenlijk ook geen sprake van 'grip hebben op'. Doordat loslaten soms een koppeling krijgt met 'verlies van grip', kiezen we ook op bewust niveau niet snel voor loslaten. Misschien is het om al deze redenen goed om het woord 'loslaten' gewoon aan te passen en te veranderen in 'anders vasthouden'. Anders vasthouden voelt niet, of een stuk minder, alsof we de grip erop verliezen.
Loslaten doet letterlijk pijn
Informatie loslaten doet pijn. Dezelfde hersengebieden zijn actief als bij echt lichamelijke pijn, namelijk de anterieure singulate cortex (ACC) en insula. De anterior cingulate cortex (ACC), of voorste deel van de hersenschors van de cingulate, is een deel van de prefrontale cortex dat betrokken is bij functies als conflictmonitoring, besluitvorming, motivatie, en het verwerken van emoties zoals pijn. Het gebied helpt ook bij het oplossen van cognitieve conflicten, het starten van gedrag en het aanpassen aan beloningen en straffen. De insula vormt een overgang tussen de neocortex en de paleocortex. De functies van de insula lijken complex en gevarieerd. Aangenomen wordt dat het gebied zintuiglijke prikkels samenbundelt binnen een emotionele context. Ook lijkt de insula betrokken bij pijnervaringen en emoties als afkeer, angst woede. Wanneer we fysieke pijn hebben, zoals bij een val of een wond, worden deze hersengebieden actief. Deze zelfde hersengebieden worden ook actief wanneer we informatie willen loslaten.
Wat als 'anders vasthouden' verkeerd aanvoelt?
Soms roept 'anders vasthouden' een schrikbeeld op. Het is heel normaal om super onprettige gebeurtenissen zo ver mogelijk uit je systeem te duwen. Misschien denk je wel dat anders vasthouden betekent dat het nooit weg gaat of in ieder geval voorlopig niet. Terwijl je dat juist wel wil.
Loslaten is het aanvaarden van de situatie zoals die is. Je geeft je verzet ertegen op. Wanneer we in verzet zijn, of weerstand voelen, dan gaat er veel aandacht naar datgene wat je weg wil hebben, wil loslaten. Stiekem gaat er dus nog veel te veel aandacht naar iets waarvan je wil dat het kleiner wordt. Alles wat je aandacht geeft, groeit.
Probeer 'anders vasthouden'
Het ding waar we mee worstelen vertrekt dus wanneer het proces van gezien en behandeld worden erop zit (interne processen), of simpelweg wanneer 'het ding' in de fysieke wereld is opgelost (je had stress van een collega, maar de collega is vertrokken). Tot 'de tijd erop zit', zou je het kunnen proberen anders vast te houden. Hiermee duw je het niet weg, maar laat je het er zijn, voor de tijd dat het aanwezig is. Wat je dan precies moet doen om het anders vast te houden? Je begint met het stoppen van verzet. Je laat het er gewoon zijn, zonder het te willen veranderen. Je laat het met rust.
Het met rust laten en anders vasthouden wordt wat makkelijker als je het vanuit je bewuste brein naar het onbewuste brein stuurt. Je besluit rationeel, vanuit je verstand dat je het even met rust laat en erop vertrouwt dat je onbewuste brein er mee aan de slag gaat voor je. Want dat doet je onbewuste brein. Je onbewuste brein is er altijd voor jou, weet alles van jou en is volledig in dienst voor jou om dingen te verwerken. Misschien ben je er helemaal niet zo bewust van, maar je onbewuste brein regelt ontzettend veel voor jou de hele dag. Het werkt ook nog eens als een supercomputer. Het verzet ongeveer 11 miljoen bits per seconde en je bewuste brein slechts 60 bits per seconde. Met je bewuste brein, daar waar je mee nadenkt, kun je eigenlijk maar beperkt dingen mee doen. Gooi het de volgende keer wat sneller naar je onbewuste brein: die zal er mee aan de slag gaan. Door het naar je onbewuste brein te sturen verplaats je denkbeeldig het ding wat je wilde loslaten, wat vervolgens sneller voelt als 'anders vasthouden'. Een van de volgende blogs zal gaan over hoe dit bewuste en onbewuste brein werkt.
Reactie plaatsen
Reacties