Hongersignaal en emotie-eten

Heb je ooit iets gegeten zonder echt honger te hebben? Eten is niet alleen een lichamelijke noodzaak, maar ook een emotionele troost voor sommige mensen. In dit blog gaan we in op het hongersignaal en emotie-eten. Hoe kun je herkennen wanneer je lichaam écht voeding nodig heeft en wanneer je emoties de drijvende kracht achter je eetgedrag zijn? Begrijpen hoe deze processen werken, kan helpen bij het ontwikkelen van een gezondere relatie met eten en jezelf.

Je hongersignaal begrijpen

Het hongersignaal is een complex samenspel van fysiologische en hormonale processen die je lichaam laten weten dat het energie nodig heeft. Hier zijn een aantal  mechanismen bij betrokken, zoals je hormonen. Ghreline, ook wel het 'hongerhormoon' genoemd, wordt geproduceerd in de maag en stimuleert je eetlust. Leptine, het 'verzadigingshormoon', helpt juist om je eetlust te remmen. Een ander mechanisme is je bloedsuikerspiegel. Wanneer je bloedsuikerspiegel daalt, geeft je lichaam signalen af dat het voeding nodig heeft. Daarnaast maakt je maag maagcontracties. Je maag trekt samen als hij leeg is, wat kan leiden tot het bekende 'rommelende' geluid en een gevoel van honger. Een ander belangrijk mechanisme wat hierbij betrokken is zijn de neurotransmitters. In je hersenen spelen neurotransmitters (signaalstofjes) zoals dopamine en serotonine een rol bij eetlust en verzadiging. Soms kan honger verward worden met emotie-eten, waarbij je eet als reactie op stress, verveling of verdriet in plaats van een fysieke behoefte.

Om je zelfinzicht te vergroten en om jouw eetkeuzes bewuster te maken hebben we een paar tools om dit te oefenen:

    • Gebruik een honger-schaal (1–10) voor en na het eten
    • Maak onderscheid tussen lichamelijke en emotionele signalen
    • Check-in: Heb ik trek in een appel? = goede reality check om te kijken of je daadwerkelijk honger hebt
    • Hoe voelt mijn lichaam? Licht? Zwaar? Rommelend?
    • Wanneer heb ik voor het laatst gegeten?
    • Wil ik iets eten, of iets specifieks eten?

    Kleine Quiz 

    over emotie-eten en het hongersignaal

    Je voelt ineens een sterke drang om chocolade te eten. Wat is het meest waarschijnlijk?

    A) Mijn maag rommelt al even, dus ik heb echt honger
    B) Ik voel me gestrest of verveeld – het is meer verlangen dan honger
    C) Geen idee, ik eet gewoon wanneer en wat ik wil


    Correct antwoord: B
    Toelichting: Drang naar specifiek eten (vooral zoet of vet) is vaak emotie-gedreven.

    Wanneer je écht honger hebt, voel je meestal…

    A) Rommelende maag, licht gevoel in je hoofd
    B) Verlangen naar iets specifieks
    C) Een vlaag van “ik moet nú iets eten”


    Correct antwoord: A
    Toelichting: Echte honger bouwt langzaam op, trek komt vaak plotseling.

    Na emotie-eten voel je je vaak?

     

    A) Voldaan
    B) Schuldig of onrustig
    C) Geen idee, ik voel meestal niks specifieks


    Correct antwoord: B
    Toelichting: Schuldgevoel is een teken dat het geen fysieke behoefte was.

    Gratis Psycholoog, gratis hulp bij psychische klachten en problemen

    Je hebt net een maaltijd gehad. Na 15 minuten wil je nog iets snacken. Wat doe je?

    A) Ik drink wat water of thee en kijk of het gevoel zakt
    B) Ik pak een snack zonder erover na te denken
    C) Ik ga scrollen op mijn telefoon en hoop dat ik het vergeet


    Beste antwoord: A
    Toelichting: Hydratatie en afleiding kunnen helpen emotionele trek te doorbreken.

    Wat herken jij het meest?

    A) Ik eet meestal pas als ik honger voel
    B) Ik eet uit gewoonte, zoals ’s avonds op de bank
    C) Ik weet eigenlijk niet of ik wel op mijn lichaam let


    Feedback: Herkenning is de eerste stap!

    Doorbreek het automatische emotie-eten

    Wil je je automatische patronen doorbreken dan is het verstandig om van tevoren al wat na te denken over gedrag dat je kan inzetten als je de neiging hebt om te gaan snacken uit emotie. Als je dit van tevoren bewust doet dan zit je niet verlegen om alternatief gedrag bij het opkomen van emotie-eten. Het gevaar is namelijk dat als je geen alternatief direct beschikbaar hebt dat je dan makkelijk vervalt in je oude automatische patronen.

    Het kan helpen om een eet-dagboek te maken en te noteren hoe laat, wat en waar je eet en welk gevoel je erbij had. Of maak een 'triggerkaart': hou een periode bij wat de situaties zijn waarin je eet zonder honger. Of zorg voor een 'tool-kit' met alternatieve coping-strategieën. Deze strategieën kunnen zorgen voorafleiding, een trots of beter gevoel én ze zorgen ervoor dat je tijdens het alternatief bewust bent van jezelf en je neiging om te willen eten uit emotie. Om je alvast wat op weg te helpen hebben we een paar alternatieven voor emotie-eten voor je:

     

    Gezonde activiteit
    Ren in huis je trap op en neer naar zolder, doe 20 squats of push-ups, maak een wandeling of til een paar keer met gewichten (kan ook met andere zware dingen als je geen gewichten hebt). 
    Waarom dit helpt:

    • Je vervangt ongezonde snackdrang met gezonde lichaamsbeweging
    • Maakt je bewuster van gezond gedrag versus ongezond gedrag
    • Het geeft je een trots gevoel dat je gezond gedrag hebt ingezet


    Adem 4-7-8 methode
    Een krachtige ademtechniek die je zenuwstelsel kalmeert en stress verlaagt.
    Zo werkt het:

    • Adem 4 seconden in door je neus
    • Houd je adem 7 seconden vast
    • Adem 8 seconden langzaam uit door je mond

    Rustgevende thee zetten
    Maak een klein ritueel van een simpel kopje thee. Kies een rustgevende soort zoals kamille, lavendel of citroenmelisse. In plaats van een zakje thee kan je dit ritueel ook nog iets meer uitbreiden door losse thee en een thee-eitje te gebruiken. Bij Theexpress hebben ze meer dan 500 lekkere theesoorten. Het leuke is dat je hier ook kleine proefzakjes van losse thee kan bestellen. Deze kosten maar 70 cent per stuk.
    Waarom dit helpt:

    • Je maakt een bewuste pauze
    • Je geeft je handen en zintuigen iets te doen
    • Warmte en geur brengen je terug in het moment
      Drink langzaam, zonder afleiding. Proef elke slok.

     

    Creatief bezig zijn
    Teken, schilder, doodle, schrijf iets, speel muziek — het hoeft nergens heen, behalve uit je systeem.
    Wat creativiteit doet:

    • Zet je gevoel om in iets tastbaars
    • Maakt ruimte in je hoofd
    • Verlaagt je cortisol (stress hormoon) niveau na 20 minuten
    • Doorbreekt automatische reacties zoals grijpen naar eten

    Audio dagboek inspreken
    Spreek je gedachten en gevoelens hardop uit op je telefoon of dictafoon-app.
    Waarom dit werkt:

    • Je creëert bewustwording
    • Je lucht je hart zonder oordeel
    • Je hoort jezelf, en dat zorgt vaak voor inzicht

    Vertel jouw tips aan Gratis Psycholoog!

    Gratis Psycholoog wil graag praktische hulp bieden en is altijd op zoek naar tips die kunnen helpen. Er zit enorm veel kracht in elkaar helpen. Daarom hebben wij onze krachten gebundeld en delen wij onze kennis met jullie. Wat werkt voor jou heel erg goed bij het herkennen van honger en emotie-eten? Laat je tip hieronder achter, want wie weet help je daar een ander mee. Wil je anoniem blijven, dan kan je gewoon een verzonnen naam en e-mailadres invullen. 

    Reactie plaatsen

    Reacties

    Er zijn geen reacties geplaatst.